ਸੁੱਝ (ਫੁਰਨਾ)-ਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਵਿਉਂਤ ਸੁੱਝੀ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਰੜੇ ਘੜੇ ਵਿਚ ਸੁੱਟਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ । ਪੂੰਝੀ (ਸਾਫ ਕਰਨਾ)-ਚਪੜਾਸੀ ਨੇ ਕੁਰਸੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੂੰਝੀ । ਬੱਝ (ਬੰਨਣਾ) – ਇਸ ਕਪੜੇ ਵਿਚ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਹੀਂ ਬੱਝ ਸਕਦੀਆਂ । ਬਾਝ (ਬਿਨਾਂ)-ਹੱਥਾਂ ਬਾਝ ਕਰਾਰਿਆਂ ਵੈਰੀ ਮਿੱਤ ਨਾ ਹੋਇ। ਲੱਝਾ (ਮਿਲਣਾ)-ਇਥੋਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਝਾ, ਖਾਲੀ […]
ਉੱਘ (ਖਬਰ-ਸਾਰ)-ਉਸ ਦੀ ਉੱਘ ਸੁੱਘ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਸੰਘ (ਗਲ)-ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਮੇਰਾ ਅੱਜ ਸੰਘ ਸੁੱਕ ਰਿਹਾ ਹੈ ? ਬਘੀ (ਵਾਂਗਾ)-ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਬਘੀ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਸੈਰ ਕੀਤੀ। ਗੰਢ (ਪੋਟਲੀ)-ਤੇਰੇ ਸਿਰ ਦੀ ਇਹ ਗੰਢ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਹੈ। 5, ਬਾਜ (ਇਕ ਪੰਛੀ)-ਬਾਚ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲਾ ਪੰਛੀ ਹੈ। ਬਾਝ (ਬਿਨਾਂ)-ਤੇਰੇ ਬਾਝ ਸਾਡਾ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। ਪੰਝੀ ਸਾਫ ਕਰਨਾ-ਮੇਰੀ
ਹਾਨੀ-ਰਾਮ ਨੂੰ ਵਪਾਰ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਹਾਨੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਤਾਣ (ਤਾਕਤ)-ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਇੰਨਾ ਤਾਣ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉੱਠ ਸਕਾਂ । ਸਾਣੀ (ਸਣ ਦੀ ਬਣੀ)-ਸਾਣੀ ਮੰਜੀ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਤਾਈਂ ਚਲਦੀ ਹੈ। ਕਣ (ਗੁੜ ਦਾ)-ਇਸ ਗੁੜ ਵਿਚ ਕਣ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਾਣੀ (ਇਕ ਅੱਖ ਵਾਲੀ)-ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਕਾਣੀ ਹੈ। ਖਾਣਾ (ਟੀ)-ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਖਾਣਾ ਖਾ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ। ਘਟਣਾ (ਘਟ ਜਾਣਾ)-ਇਸ
ਗੱਲ-ਉਸ ਦੀ ਗਲ਼ ਸੁੱਜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਕੁੜ (ਕੁਡ਼ਨਾ)- ਐਵੇ ਨਾ ਕੁੜ, ਰੋਟੀ ਖਾ । ਕਾਨ੍ਹ (ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ)-ਰਾਮ ਸਖੀਆਂ ਵਿਚ ਕਾਨ ਬਣਿਆ ਫਿਰਦਾ ਹੈ। ਕੰਨ (ਬਲਦ ਦੀ ਗਰਦਨ)-ਮੇਰੇ ਬਲਦ ਦੀ ਕੰਨ ਪੱਕ ਗਈ ਹੈ। ਚੰਨੀ (ਅੱਖੀਆਂ ਖਰਾਬ ਵਾਲੀ)-ਉਹ ਤਾਂ ਚੁੰਨੀ ਕੁੜੀ ਹੈ। ਡੋਲ਼੍ -(ਡਣਾ-ਬੱਚੇ ਨੇ ਪਾਣੀ ਡੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤਰ੍ਹਾਂ-(ਕਵੇਂ)-ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆ ਗਏ ? ਕੋਈ
ਉਨੱਤੀ (ਇਕ ਘੱਟ ਤੀਹ-ਇਸ ਪੈਂਟ ਦੀ ਕੀਮਤ ਉਨੱਤੀ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਅਸੱਤ (ਝੂਠ)-ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸੱਤ ਅਬੱਤ ਦੇ ਅੰਤਰ ਦਾ ਪਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਲੱਖ (ਜਿਸ ਦੀ ਸਾਰ ਨਾ ਹੋਵੇ)-ਉਹ ਪ੍ਰਭ ਤਾਂ ਅਲੱਖ ਹੈ, ਉਹ ਲਿਖਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਸੱਕਾ (ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਵਾਲਾ)-ਸੱਕੇ • ਨੇ ਸੜਕਾਂ ਉਤੇ ਪਾਣੀ ਛਿੜਕ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਸੱਜਾ (ਖੱਬੇ ਦਾ ਉਲਟ)-ਉਸ ਦਾ
ਅੰਗ- ਹੱਥ ਸਰੀਰ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅੰਗ ਹਨ। ਸੰਦ- ਉਹ ਸੰਦ ਲੈ ਕੇ ਮੰਜੀ ਠੋਕਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਹੰਸ- ਹੰਸ, ਸਦਾ ਮੱਤੀ ਚੁਗਦੇ ਹਨ। ਕੰਤ- ਕੰਤ ਬਿਨਾਂ ਹਾਗੁਣ ਦਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ? ਬਸੰਤ ਤੇ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਹੁਤ ਗੁੱਡਾ ਉਡਾਇਆ । ਗੁੰਡਾ- ਸੀਤਾ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਤਾਂ ਗੁੰਡਾ ਹੈ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਕੀ ਸੋਚਣਾ ਹੈ। ਪੰਜ- ਪੰਜ ਅਤੇ
ਆਸਾਂ-ਹਰ ਆਦਮੀ ਆਸਾਂ ਦੇ ਮਹਿਲ ਉਸਾਰਦਾ ਹੈ। ਜਵਾਨਾਂ (ਵਧੇਰੇ ਜਵਾਨ)-ਭਾਰਤੀ ਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਕਰਤੱਵ ਦਿਖਾਏ। ਸਿਆਣਿਆਂ (ਕਈ ਸਿਆਣ)-fਸਿਆਣਿਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੁਣੀ-ਕੁੜੀਏ ! ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਾ ਕੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣੀ। ਸੰਗਣਾਂ (ਸਾਥਣਾਂ)-ਮੇਲ ਆਪਣੀਆਂ ਸੰਗਣਾਂ ਨਾਲ ਸੋਢਲ ਦੇ ਮੇਲੇ ਗਈ ਹੈ। ਜ਼ਾਲਿਮਾਂ-ਜ਼ਾਲਿਮਾ ਨ ਜ਼ਰਾ ਤਰਸ ਨਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਮਾਸੂਮ ਕਲੀਆਂ ਨੂੰ ਨੀਹਾਂ ਵਿਚ ਚਿੰਨ
74, ਰੰਗ ਉੱਡ ਜਾਣਾ (ਘਾਬਰ ਜਾਣਾ)-ਜਦ ਉਹ ਨਕਲ ਕਰਦਾ ਫੜਿਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਉੱਡ ਗਿਆ।
ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਥਕ ਆਵਾਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਬੋਲੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੇ ਬਹੁ ਵਿਆਪਕ ਅਰਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿੰਨਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਕੋਈ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲੀ ਨਹੀਂ ਆਖਦੇ | ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ