ਇਕ ਵਾਰੀ ਦੀ ਗਲ ਏ, ਇਕ ਬੁੱਢਾ ਆਦਮੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਹਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਦੋਵੇਂ ਵੱਡੇ ਪੁਤਰ ਚੰਗੇ ਨਿਵਾਜੇ ਹੋਏ ਨੌਜਵਾਨ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਹਣੇ ਕਪੜੇ ਪਾਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀ ਤੇ ਵਾਹੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਜਾਚ ਸੀ, ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ, ਮੂਰਖ ਈਵਾਨ, ਵਿਚ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਕੋਈ ਗਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। […]
ਬੜੇ ਚਿਰਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਏ, ਇਕ ਜ਼ਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਹਦੇ ਪੁੱਤਰ ਵਡੇ ਹੋ ਗਏ, ਤਾਂ ਇਕ ਦਿਨ ਜ਼ਾਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਬੁਲਾਇਆ ਤੇ ਆਖਿਆ :“ਮੇਰੇ ਪਿਆਰੇ ਬੱਚਿਓ, ਅਜੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਬੁੱਢਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਨਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਵਿਆਹੇ ਜਾਵੋ ਤੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤਰੇ-ਪੋਤਰੀਆਂ ਵੇਖ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਮਨਾ
ਇਕ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਗੋਲ ਗੋਲ ਇਕ ਬੜਾ ਲੱਡੂ ਬਣਾ ਕੇ ਠੰਡਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖਿੜਕੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿਤਾ। ਲੱਡੂ ਉਥੋਂ ਰੁੜ੍ਹ ਕੇ ਭੱਜ ਲਿਆ । ਉਹ ਰੁੜ੍ਹਦਾ ਰੁੜ੍ਹਦਾ ਸੜਕ ਤੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਗੀਤ ਗਾ ਰਿਹਾ ਸੀ :“ਮੈਂ ਗੋਲ ਗੋਲ ਹਾਂ, ਲਾਲ਼ ਲਾਲ਼ ਹਾਂ,ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਹਾਂ, ਖ਼ੂਬ ਕਮਾਲ ਹਾਂ,ਬੁੱਢੀ ਨੂੰ ਚਕਮਾ ਦੇ ਕੇ ਭੱਜ ਆਇਆ
ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਇੱਕ ਘੋਗੜ ਕਾਂ ਇੱਕ ਦ੍ਰਖ਼ਤ ਦੀ ਟਾਹਣ ‘ਤੇ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਅਚਾਨਕ ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਗਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਤਾਂ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ ਹਨ! ਉਸੇ ਦ੍ਰਖ਼ਤ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ (ਭਿਖ਼ਸ਼ੂ) ਸਾਧੂ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਾਧੂ ਦੀ ਗੱਲ੍ਹ ਦੇ ਉੱਤੇ ਘੋਗੜ ਕਾਂ ਦੀ ਅੱਖ ਦਾ
ਸਦੀਆਂ ਬੀਤ ਗਈਆਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਦੀ ਗੱਲ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸੁਣਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ । ਬੁਲਬੁਲ ਨੂੰ ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ । ਉਹ ਖਾਣਾ ਭਾਲਦੀ-ਭਾਲਦੀ ਅਮਰੂਦ ਦੇ ਬੂਟੇ ਤੇ ਆ ਬੈਠੀ ਤੇ ਲੱਗੀ ਕੱਚੇ ਅਮਰੂਦਾਂ ‘ਤੇ ਠੂੰਗੇ ਮਾਰਨ । ਜਿੰਨੇ ਅਮਰੂਦ ਉਹਨੇ ਖਾਧੇ ਉਸ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਕੇ ਹੇਠਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੇ । ਅਮਰੂਦ
ਮਾਂ ਦੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਹਿਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਸੋਨੂੰ ਰੋਟੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਖਾ ਰਿਹਾ । ਬੱਸ, ਉਦਾਸ ਨਿੰਮੋਝੂਣਾ ਸੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰਕਿਆ ਉਹ ਕਦੇ ਮੰਜੇ ‘ਤੇ ਬਹਿ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕਦੇ ਲੇਟ ਕੇ ਉਤਾਂਹ ਛੱਤ ਦੀਆਂ ਕੜੀਆਂ ਨੂੰ ਘੂਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਸੀ । ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਆਈ ਹਲਕੀ ਜਿਹੀ ਸੋਜ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਪ੍ਰਮਾਣ ਸੀ ਕਿ
ਬੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਕਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ । ਉਸੇ ਹੀ ਰੁੱਖ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਖੁੱਡ ਵਿੱਚ ਚੂਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ । ਦੋਨੋਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਗੂਹੜੇ ਮਿੱਤਰ ਸਨ । ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਾਂ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ ਬੇਰ ਖਾ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਗਿੜਕਾਂ ਥੱਲੇ ਡਿੱਗਦੀਆਂ ਵੇਖ ਕੇ ਚੂਹਾ ਉੱਪਰ ਝਾਕਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ, “ਕਾਵਾਂ-ਕਾਵਾਂ ਕੀ ਖਾ
“ਤਾਇਆ ਗੁੱਲੀ ਘੜ ਦੇ!”ਤਾਰੇ ਨੇ ਹੱਥ ‘ਚ ਫੜ੍ਹਿਆ ਤੂਤ ਦਾ ਦੋ ਕੁ ਫੁੱਟ ਲੰਬਾ ਡੰਡਾ ਦੀਨੇ ਲੁਹਾਰ ਵੱਲ ਵਧਾਉਂਦਿਆਂ ਹੁਕਮੀ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ । ਦੀਨਾ ਅੱਜ ਭਰਿਆ ਪੀਤਾ ਬੈਠਾ ਸੀ,ਉਦਾਸ ਸੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁੰਮ । ਉਹ ਤਾਰੇ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਹਵਬੜਾਇਆਂ ਵਾਂਗ ਤਾਰੀ ਵੱਲ ਝਾਕਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਗੁੱਸੇ ਭਰੀ ਧੀਮੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਲਿਆ, “ਭੱਜ ਜਾਹ,ਭੱਜ
ਜਦੋਂ ਕੱਬੂ ਤਾਰੇ ਦੀ ਹੱਟੀ ਤੋਂ ਸੋਢੇ ਦੀਆ ਬੋਤਲਾਂ ਚੁਰਾ ਕੇ ਪੀਂਦਾ ਫੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਪਿਓ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁੱਟਿਆ ਸੀ । ਤਾਹੀਓਂ ਤਾਂ ਹੁਣ ਉਹ ਅੰਦਰ ਬੈਠਾ ਰੋ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਹਦੀ ਮਾਂ ਉਹਦੇ ਵਾਲਾਂ ‘ਚ ਉਂਗਲਾਂ ਫੇਰਦਿਆਂ ਬੋਲੀ, “ਪੁੱਤ ਚੋਰੀ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਗੁਨਾਹ ਹੈ । ਆ ਤੈਨੂੰ ਇੱਕ ਚੋਰ ਮੁੰਡੇ
ਪੂਹਤੀ ਮਾਮੇ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੇਖ ਕੇ ਨਾਨਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ ਸੀ । ਊਂ ਤਾਂ ਉਹਦਾ ਨਾਂ ਪ੍ਰਮਿੰਦਰ ਸੀ ਪਰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਉਹਨੂੰ ਪੂਹਤੀ ਹੀ ਸੱਦਦੇ ਸਨ । ਉਹ ਘਰ ਦੀ ਰੌਣਕ ਸੀ । ਹਰ ਵੇਲੇ ਤਿਤਲੀ ਵਾਂਗ ਟਹਿਕਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ । ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੋਹਰੀ ਸੀ ।