ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਮਾਦ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੂਹਾ ਤੇ ਇੱਕ ਚੂਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਬੜਾ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀ । ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਉਹ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਟੁਕ-ਟੁਕ ਗੰਨੇ ਖਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਨੱਚਦੇ-ਟੱਪਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਇਉਂ ਮੌਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਗੁਜ਼ਾਰ ਦਿੰਦੇ । ਜਦੋਂ ਰਾਤ ਪੈਂਦੀ ਤਾਂ ਖੇਤ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿਰੇ ‘ਤੇ ਤੂਤ ਹੇਠਾਂ […]
ਦੁਲੱਤੀ ਰਾਮ ਇੱਕ ਹੱਟਾ-ਕੱਟਾ ਗਧਾ ਸੀ । ਉਹ ਮਿਹਨਤੀ ਬਹੁਤ ਸੀ । ਪੰਜਾਬੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ । ਉਹ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਲਗਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਚੰਪਾ ਗਧੀ ਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਢੇਂਚੂ ਰਾਮੂ । ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਢੇਂਚੂ ਰਾਮ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਵਾਂਗ ਹੀ ਇੱਕ ਸਾਊ ਤੇ ਮਿਹਨਤੀ
ਗੁਰਮੇਲ ਸੱਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ । ਉਹ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਮੁੰਡਾ ਸੀ । ਸਕੂਲੋਂ ਆ ਕੇ ਬਸਤਾ ਵਰਾਂਡੇ ਵਿੱਚ ਕਿੱਲੀ ਨਾਲ ਟੰਗ ਦਿੰਦਾ ਤੇ ਕੋਠੇ ਚੜ੍ਹਕੇ ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਣ ਜਾ ਲਗਦਾ । ਜੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਵਰਜਦੇ ਤਾਂ ਭੋਰਾ ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦਾ । ਅਵਾਰਾਗਰਦੀ ਖੂਬ ਕਰਦਾ । ਛੁੱਟੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਹੀ
ਗਿੱਦੜ ਆਪਣੀ ਚੁਸਤੀ ਅਤੇ ਚਲਾਕੀ ਕਾਰਨ ਜੰਗਲ ਦੀਆਂ ਸਭ ਮਾਦਾ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ-ਬੋਲਦਾ ਭਰਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਗਿੱਦੜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂਰੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਗਿੱਦੜ ਦੀ ਪੂਰੀ ਚੜ੍ਹਤ ਸੀ।
ਬੱਚਿਓ! ਜੰਗਲ ਦਾ ਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ ਸਭ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਸੁੱਟ ਦਿੰਦਾ ਤਾਂ ਜੰਗਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੇ ਪੰਚਾਇਤ ਕਰ ਕੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸ਼ੇਰ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਨ ਲਈ ਉਸ ਕੋਲ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਉਹ
ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਰਾਜੂ ਦੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਅੱਜ ਸਵੇਰੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜੂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਮੁੰਨੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਹ-ਪੰਜਾਹ ਰੁਪਏ ਖ਼ਰਚਣ ਲਈ ਦੇ ਦਿੱਤੇ। ਦੋਵੇਂ ਜਣੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਖਿੜ ਉੱਠੇ। ਰਾਜੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਪੈਕੇਟ ਅਤੇ ਮੁੰਨੀ ਨੇ ਜਿਊਮੈਟਰੀ ਬਾਕਸ ਖ਼ਰੀਦਣਾ ਸੀ।ਭਾਵੇਂ ਪੈਸੇ ਮਿਲਣ ’ਤੇ ਰਾਜੂ ਖ਼ੁਸ਼ ਸੀ
ਨਾਹਨ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਾਂ ਨਾਂ ਦਾ ਚੋਰ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਚੋਰੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਕੋਲ ਖੇਤ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਫ਼ਸਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਸ਼ਾਮਾਂ ਦਿਨ ਭਰ ਆਰਾਮ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਹ ਸ਼ਾਮਾਂ ਚੋਰੀ
ਸ਼ੰਕਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕੀਮਤੀ ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮਿਠਾਈ ਵਾਲਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਸੁਆਦ ਮਿਠਾਈਆਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਉਸ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਖਰੀਦਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ੁੱਧ ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ ਮਠਿਆਈ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਨਾਲ
ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੁੱਖ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਚਿੜੀ ਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਠੰਢ ਪੈ ਰਹੀ ਸੀ। ਠੰਡ ਤੋਂ ਕੰਬਦੇ ਹੋਏ ਤਿੰਨ-ਚਾਰ ਬਾਂਦਰਾਂ ਨੇ ਉਸੇ ਦਰਖਤ ਹੇਠਾਂ ਆਣ ਬੈਠੇ । ਇੱਕ ਬਾਂਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਜੇ ਕਿਤੇ ਅੱਗ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਠੰਡ ਵੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।” ਇੱਕ ਹੋਰ ਬਾਂਦਰ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ, “ਦੇਖੋ ਇੱਥੇ
ਜਿੱਥੇ ਕਾਂ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੀ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਘਰ ਸੀ। ਕਾਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਕਿਸਾਨ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਬਨੇਰੇ ’ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਕਿੰਨੀ-ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਕਾਂ-ਕਾਂ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਸਾਨ ਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਖਾਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੰਦਾ। ਕਿਸਾਨ ਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁਰਾ-ਭਲਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਬਨੇਰੇ ਤੋਂ ਉਡਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਸੇ ਕਿਸਾਨ ਨੇ ਇੱਕ